Demir eksikliği, dünya genelinde en yaygın beslenme sorunlarından biridir ve özellikle kadınlar, çocuklar ve yaşlılar arasında sıkça görülür. Vücudun yeterli miktarda demir alamaması durumunda, hemoglobin üretimi azalır ve bu da anemiye yol açar. Demir eksikliği, enerji seviyelerinden bağışıklık sistemine kadar birçok vücut fonksiyonunu etkileyebilir. Bu yazıda, demir eksikliğinin belirtilerini, nedenlerini ve bu durumu önlemek için alabileceğiniz önlemleri ele alacağız. Demir eksikliğinin erken teşhisi ve tedavisi, genel sağlığınız için son derece önemlidir ve yaşam kalitenizi önemli ölçüde artırabilir.
Demir eksikliği nedir?
Demir eksikliğiniz varsa, kırmızı kan hücrelerinizde düşük miktarda hemoglobin vardır. Vücudunuzun dokularına oksijen iletmek için gerekli olan bir maddedir. Demir, enerji üretimi, optimal bağışıklık fonksiyonu ve kaslarımızda oksijen depolaması için hayati öneme sahiptir. Demir, vücudun yediğimiz yiyeceklerden emdiği temel besinlerden biridir. Bunun nedeni besinlerden demir emiliminin olmaması olabilir.
Demir eksikliği çeşitli hastalıklardan da kaynaklanabilir. Vücutta çok az demir, fiziksel ve zihinsel yorgunluktan düşük yaşam kalitesine kadar değişen ciddi sonuçlar doğurabilir. Demir eksikliği, tahminen 2 milyar insanı etkileyen dünya çapında en yaygın beslenme eksikliğidir.
Demir Eksikliği Belirtileri
Her zaman yorgunsun. Yorgunluk, demir eksikliğinin en yaygın belirtilerinden biridir. Kendinizi yorgun hissediyorsanız bunun nedeni demir eksikliği olabilir. Kronik yorgunluğun en yaygın nedenleri uyku bozuklukları ve uyku ile ilişkili solunum bozuklukları, depresyon ve aşırı strestir.
Elleriniz ve ayaklarınız soğuk. Ellerinizin ve ayaklarınızın sürekli soğuk olduğunu fark ederseniz, demir eksikliği yaşıyor olabilirsiniz. Tiroidinizin çalışması için demire ihtiyacı vardır, bu nedenle demir eksikliği tiroid fonksiyonunu azaltır ve tiroid hormonları vücut ısınızı düzenlemeye yardımcı olur.
Dudaklarınız kuru ve çatlamış. Neredeyse herkes sert kışlar, kuru odalar veya dudak yalama nedeniyle çatlamış dudakların acısını bilir, ancak demir eksikliği olan kişiler, ağzınızın köşelerini etkileyen açısal keilitis adı verilen belirli bir çatlama türünden kaçınabilir. Yarık köşeleri yemeyi, gülümsemeyi zorlaştırabilirler.
Nefes almakta güçlük çekiyorsun. Düzenli egzersiz yapmanıza rağmen nefes darlığı çekiyorsanız demir eksikliğiniz olabilir. Demir, vücudunuzda oksijenin taşınmasına yardımcı olur ve yeterince demir olmadan vücudunuzun sizi ayakta tutması zordur.
Demir Eksikliği Nedenleri
Demir eksikliği anemisi, vücudunuzda hemoglobin yapmak için yeterli demir olmadığında ortaya çıkar. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin kana kırmızı rengini veren ve kırmızı kan hücrelerinin oksijenli kanı vücudunuza taşımasını sağlayan bir parçasıdır. Yeterince demir tüketmiyorsanız veya çok fazla demir kaybediyorsanız, vücudunuz yeterince hemoglobin üretemez ve demir eksikliği yaşayabilirsiniz.
Anemi: Kan, kırmızı kan hücrelerinin içinde demir içerir. Yani anemik olursanız , vücudunuzdan bir miktar demir de kaybedersiniz. Ağır dönemleri olan kadınlar, adet sırasında kan kaybettikleri için demir eksikliği anemisi riski altındadır. Demir eksikliği anemiye neden olabilir. Gastrointestinal kanama, reçetesiz satılan bazı ağrı kesicilerin, özellikle aspirinin düzenli kullanımından kaynaklanabilir.
Büyük boyutlu RBC’ler: Aşırı boyutlu RBC’lere folik asit veya B12 vitamini eksikliği neden olur. RBC’ler çok büyüdüğünde, oksijen akışını engelleyen kan damarlarından geçemezler. Çok az demir yerseniz, vücudunuzda zamanla demir eksikliği olabilir. Demir açısından zengin gıdalara örnek olarak et, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler ve demir açısından zengin gıdalar verilebilir. Uygun büyüme için bebeklerin diyetlerinden de demire ihtiyaçları vardır.
Demir malabsorpsiyonu: Yiyeceklerden gelen demir, ince bağırsağınızda kanınıza emilir. Bağırsaklarınızın sindirilmiş gıdalardan besinleri emme yeteneğini etkileyen çölyak hastalığı gibi bağırsak bozuklukları demir eksikliği anemisine yol açabilir.
Hamilelik bir faktör olabilir: Demir takviyesi olmadan birçok hamile kadın, demir depoları büyüyen fetüslerinin yanı sıra büyüyen kan hacimleri için hemoglobin sağlamak için kullanıldığından demir eksikliği anemisi geliştirir.
Demir Eksikliği Tedavisi
Yeşil Sebze Yiyin: Günümüzde çocuklar, fast food sayesinde neredeyse hiç yeşil sebze yemiyor. Sadece bir hamburger, pizza ve çok az besin değeri olan diğer abur cuburları yemek istiyorlar. Ebeveyn olarak çocuğunuzun kereviz, ıspanak ve brokoli gibi yeşil sebzeleri yeterli miktarda yediğinden emin olmalısınız. Bu sebzeler mükemmel bir demir kaynağıdır. Yeşil yapraklı sebzeler mükemmel bir besin kaynağıdır. Ispanak çeşitli sağlık yararları içerir ve kalorisi çok düşüktür. Vücuda gerekli besin maddelerini sağlamaya yardımcı olacağı için ıspanağı herhangi bir şeyle karıştırarak yiyebilirsiniz.
Kuru Meyve Yiyin: Canınız ne zaman bir şeyler atıştıracaksa, kuru meyveleri tüketin çünkü bunlar, hastalıkların tedavisine ve kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olan birçok besinin deposudur. Demir eksikliğiniz varsa, kuru üzüm anemi tedavisine yardımcı olacak demir içerir.
Hurma ve kuru üzüm kullanın. Hurma ve kuru üzüm gibi kuru meyvelerde C vitamini ve demir kombinasyonu bulunur. Çocuğunuza ara öğün olarak bir avuç kuru üzüm ve hurma verebilirsiniz. Demirin yanı sıra çocuğunuza ders çalışması ve diğer etkinliklere katılması için enerji de verecektir.
Bol meyve yiyin: Vücudunuzun kan yapmasına yardımcı olan vitamin ve demir açısından zengin olan greyfurt, kivi, portakal, kavun, domates ve çilek gibi meyveleri bol bol yediğinizden emin olun. Vücuda yeterince demir sağlarlar ve kansızlığı tedavi ederler.
Meyve suyu tüketimini teşvik edin: Paketlenmiş meyve sularından uzak durun ve bebeğinize taze yapılmış nar veya pancar suyu verin. Pancar harika bir folik asit kaynağıdır ve bunları havuç veya elma ile de karıştırabilirsiniz. Nar, bakır ve demir ile birlikte iyi bir magnezyum kaynağıdır. Bu suyu bebeğinize düzenli olarak verebilirseniz, enerji seviyesi artacak ve kendisini daha aktif hissedecektir.
Çörek otu tüketin: Çörek otu tohumları anemi hastaları için harikalar yaratabilir. Hepsi demir seviyenizi yükseltmek için gerekli olan kalsiyum, magnezyum ve demir açısından zengindirler. Ayrıca susam tohumu tüketimi, vücuttaki demirin emilmesine yardımcı olur. Çekirdekleri bir gece önceden yarım bardak suda bekletip ertesi sabah yemeklerinizde kullanabilirsiniz.
Uyarı: Bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavi yerine geçmez. Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz veya endişeniz varsa, lütfen doktorunuza veya sağlık hizmeti sağlayıcınıza danışın. Bu içerik, okuyuculara genel bilgi sunmak amacıyla hazırlanmıştır ve okuyucunun özel sağlık durumuna göre kişiselleştirilmemiştir.