Erkeklerde kısırlık belirtileri sanılanın aksine oldukça yaygın bir şekilde ortaya çıkabiliyor. Ortalama yüz çiftten on beşi kısırlık problemiyle mücadele etmektedir. Her ne kadar kısırlık bir tabu olsa da, 1 yıl ve daha uzun süredir korunmasız cinsel ilişkiye girildiyse ve gebelik oluşmadıysa, uzman bir doktordan destek almak oldukça önemlidir.
Spermin düşük sayıda üretilmesi, sperm fonksiyonlarında anormallik ya da sperm hareketlerinin engellenmesine neden olan tıkanıklık kısırlığa neden olan faktörlerdir. Bunların yanı sıra kısırlığa neden olabilen şeylerin arasında fiziksel yaralanmalar, kronik hastalıklar, yaşam tarzı tercihi de bulunmaktadır.
Her ne kadar kısırlığı kabul etmek çiftler için yorucu olsa da erkeklerde kısırlık tedavisi bazı yollarda gerçekleştirilebilmektedir.
Erkeklerde Kısırlık Nedenleri Nelerdir?
Kısırlık, bilinenin aksine yalnızca “çocuğu olmamak” ile ilişkilendirilecek kadar basit değildir. Erkeğin, partnerini hamile bırakabilmesi için bazı süreçlerin problemsiz olarak gerçekleşmesi gerekir. Bu süreçler aşağıdaki gibidir:
- Spermleriniz sağlıklı olmalı: En az bir testisiniz işlevsel olmalı ve hormon üretimi devam etmelidir.
- Sperm ve meni birleşmeli: Sperm üretiminin ardından tüpler aracılığıyla meninin spermle birleşmesi gerekir.
- Meni içerisindeki sperm sayısı yeterli olmalı: Menideki sperm sayısı yeterli değilse, kadın yumurtasının döllenme ihtimali düşer. Gebelik ihtimalinin artması için bir mililitre menide en az 15 milyon sperm hücresi, boşalma esnasında 39 milyondan fazla sperm hücresi olmalıdır.
- Spermlerin normal hareketli olması gerekir: Sperm hücreleri anormalse, spermin yumurtaya ulaşma ihtimali azalacaktır.
Erkeklerde kısırlık sebepleri çevresel, tıbbi ve diğer olarak 3 ana maddede ele alınabilir.
Erkeklerde Kısırlık Sebepleri – Çevresel Nedenler
Sıcaklıkların, toksinlerin ve kimyasalların sperm üretimine etkisi olduğu bilinmektedir. Kısırlık nedenleri arasında aşağıdakiler gösterilebilir:
- Kimyasal ürünler: Böcek ilacı, boya malzemeleri gibi canlılar için zararlı olan kimyasal ürünlere uzun bir süre maruz kalmış olmak, sperm sayısının düşmesine neden olabilir.
- Ağır metallerin etkisi: Kurşun benzeri insan sağlığı için zararlı materyallere maruz kalıyor olmak, kısırlık nedenleri arasında yer alıyor.
- Radyasyona maruz kalmak: Genel olarak kalıcı bir sonuç beklenmese de, bir süreliğine sperm sayısının azalması beklenir. Böyle bir durumda bir süre sonra sperm sayısının normale dönmesi beklenir.
- Testislerin maruz kaldığı ısı: Aşırı sıcaklığa maruz kalan testisler spermlerin üretimi için pek sağlıklı değildir. Yine de kalıcı bir etki yapması beklenmez. Özellikle dizüstü bilgisayarlar ile çalışanların, testislerini uzun süre sıcaklara maruz bırakmaması önerilmektedir.
Erkeklerde Kısırlık Nedenleri – Yaşam Tarzı ve Diğer Nedenler
- Kullanılan ilaçlar: Bazı ilaçların sperm sayısını azalttığı bilinmektedir. Bunun yanı sora uyuşturucu madde ve esrar kullanımı, geçici olarak sperm sayısını azaltabilir. Erkekte kısırlık yapan ilaçlar arasında genel olarak steroidler gösterilebilir.
- Alkol tüketimi: Alkol tüketmek, testosteron seviyenizin düşmesine ve ereksiyon problemi yaşamanıza neden olabilir. Ayrıca sperm üretimini de düşüreceği için kısırlık olasılığını arıtarabilir.
- Tütün ve tütün ürünleri kullanımı: Sigara tüketicilerinin kaliteli sperm sahibi olması, içmeyenlere göre daha zor olabilir. Bu, yalnızca sigara içenler için geçerli değil; aynı zamanda pasif içiciler de sperm sayılarının düştüğünü görebilirler.
- Obezite: Aşırı kilolu olmak, hem sperm sayısını hem de hormonları etkilemektedir. Bu yönüyle kısırlığa birçok açıdan neden olabilir.
Erkeklerde Kısırlık Nedenleri – Tıbbi Nedenler
- Varikosel: Testislerinizi boşaltmakla görevli damarların normalden daha fazla şişmesi varikosel olarak adlandırılır. En yaygın kısırlık nedenleri arasında yer alır. Tam nedeni bilinmese de, kan akışının anormal olduğuyla ilişkilendirilir.
- Enfeksiyon: Tüm enfeksiyonlar olmasa da bazıları spermlerin sağlıksız olmasına neden olduğu gibi, spermin geçmesini engelleyen yara dokuları yaratabilir. Genel olarak cinsel ilişki yoluyla bulaşan enfeksiyonlardır. Bazıları kalıcı hasara yol açsa da, çoğunlukla sperm elde etmek mümkündür.
- Retograd boşalma: Meninin penisten dışarı atılması yerinde, mesaneye girmesine denir. Bazı ilaçlar, mesane problemleri, prostat rahatsızlığı gibi bazı sağlık problemleri boşalma sorunlarına yol açabilmektedir.
- Bağışıklık sistemi: Bazı durumlarda vücuttaki antikorlar, spermleri zararlı gördüğü için onları yok etmeye çalışır. Bu durumda sperm sayısında düşüş görülebilir.
- Tümörler: İyi ya da kötü huylu tümörler, üreme hormonu salgılayan bezler aracılığıyla ya da direkt olarak etkileyebilmektedir.
- Keseye inmemiş olan testisler: Testislerden biri ya da her ikisi de bazı durumlarda keseye inemez. Bu durum erkeklerde kısırlık nedeni olarak oldukça yaygındır.
- Hormonal dengesizlikler: Böbreküstü bezleri, tiroid bezlerindeki problemler, sperm üretimini ve kalitesini etkiler. Ayrıca hipotalamus ve hipofiz de sperm için gereken hormonları üretmektedir. Bu hormonlarda problem olursa, sperm problemleri yaşanabilir.
- Sperm kanallarındaki anomaliler: Kalıtsal sebeplerle sperm kanalı olmadan doğmuş olan bireylerde kısırlık görülür. Aynı zamanda tüplerdeki sakatlık ya da hastalıklar sebebiyle de bu problem ortaya çıkabilir.
- Kromozomlardaki kusur: Klinefelter ve benzeri sendromlar, üreme ile ilgili problemler ortaya çıkartabilir. Erkeklerde X ve Y kromozomu bulunur; bunun yerine fazladan bir X koromozomu, yani 2 X bir Y kromozomu bulunduğunda, kısırlık söz konusu olabilir.
- Cinsel ilişki problemleri: Sevişme sırasında ereksiyon olamamak (iktidarsızlık yaşamak), boşalmada yetersizlik, acı veren cinsel ilişki, penisteki anatomik problemler, psikolojideki anormallikler, ya da ilişkideki sorunlar sebebiyle kısırlık geçici ya da kalıcı olarak görülebilir.
- Çölyak: Gluten duyarlılığı nedeniyle sindirimde problemler yaratan çölyak hastalığı, erkeklerde kısırlık nedenleri arasında yer alır. Çölyak hastası olanlar, glüten diyeti ile bu problemi ortadan kaldırabilir.
- Bir takım ilaçlar: Kanser tedavisi için kemoterapi kullanmak, steroid kullanmak, testesteron tedavileri, mantar ilaçları ya da ülser ilaçları sperm kalitesini bozabilir ve üreme şansınızı yitirmenize neden olabilir.
Erkeklerde Kısırlık Olasılığını Artıran Etkenler
Erkeklerde kısırlık belirtileri varsa, muhakkak doktor görüşü almak önemlidir. Fakat herhangi bir kısırlık belirtisi yoksa ve çocuk sahibi olunmak isteniyorsa, bazı yöntemlerle kısırlık olasılığını düşürebilirsiniz. Kısırlık olasılığını artıran etkenler aşağıdaki gibidir:
- Doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanımı
- Alkol tüketimi
- Stresli bir işte çalışma
- Tütün ve tütün ürünleri kullanımı
- Duygusal çöküntü, depresyon
- Obezite
- Bisiklet kullanımının aşırı olması
- Enfeksiyon geçirmiş ya da geçiriyor olmak
- İnsan sağlığına zararlı toksinlere maruz kalıyor olmak
- Testislerin aşırı ısınıyor olması
- Vazektomi operasyonu
- Tümörler ya da kronik hastalık
- Radyasyon ve X ışınına maruz kalmış ya da kalıyor olmak
Erkeklerde Kısırlık Belirtileri
Erkeklerde kısırlık belirtileri arasında en yaygın olanı, 1 yıl boyunca korunmasız ilişkiye girilmesine rağmen partnerde gebeliğin oluşmamasıdır. Kimi durumlarda problem kolay bir şekilde çözülebilirken, kimi durumlarda da tüp bebek tedavisi gibi yöntemler kullanılabilir.
Erkeklerde kısırlık belirtisi olarak aşağıdakileri sayabiliriz:
- Partnerde gebeliğin oluşmaması
- İktidarsızlık, boşalmakta güçlük çekmek
- Testis bölgesinde acı, şişkinlik ya da kitle
- Kromozom bozuklukları, hormonal bozukluklar
- Sperm sayısının beklenenden düşük olması
Eğer yukarıdaki problemler varsa ya da çocuk sahibi olmamanız için hiçbir sebep olmadığını düşünüyor ama yine de çocuk sahibi olamıyorsanız, doktor muayenesi için randevu almanız gerekir.
Erkeklerde Kısırlık Nasıl Önlenir?
Kısırlık problemi her zaman önlenemez. Yine de sebebi bilinen kısırlıklardan kaçınabilirsiniz. Erkeklerde kısırlık nedenleri olarak da görülen aşağıdakilerden kaçınarak, kısırlık ile ilgili kendinizce önlem alabilirsiniz.
- Tütün ve tütün ürünleri kullanmayın
- Alkol tüketimini düşürün ya da tamamen bırakın
- Doktor önerisi olmadan ilaç kullanmayın
- Uyuşturucu kullanmayın
- Sağlıklı olan kilonuzu belirleyin ve o kiloda kalın
- Vazektomi operasyonundan uzak durun
- Testislerinizin uzun süre yüksek ısıya maruz kalmasını önleyin
- Stresli yaşamdan uzak durum
- Ağır metallerden, toksinlerden ve pestisitlerden uzak durmaya çalışın
Erkeklerde Kısırlık Testi ile Teşhis Süreci
Erkeklerde kısırlık testi ile kısırlığın teşhisi mümkündür. Bu testler arasında hormon testleri, genetik yatkınlık testleri, testis biyopisisi, meninin analiz edilmesi gibi testler bulunur.
“Erkeklerde kısırlık nasıl anlaşılır?” diye soran okurlarımız için aşağıdaki test yöntemlerini, doktor tavsiyesiyle yaptırmalarını önerebiliriz.
- Genel testler ve anamnez. Başvurduğunuz doktorunuz sizin geçmiş cinsel hayatınızla ya da mevcut cinsel hayatınızla ilgili detaylı sorular sorabilir. Bu sorulara doğru ve net yanıt vermeniz önemlidir. Aynı zamanda geçirdiğiniz operasyonlar, hastalıklar ya da cinsel bölgenizde var olan problemleri de net bir şekilde söylemeniz beklenir.
- Meninin analiz edilmesi. Doktorunuz sizden özel bir kaba boşalmanızı isteyecek ve meniniz, herhangi bir bozukluk olup olmadığı konusunda test edilecektir. Eğer sizin testinizde bir problem çıkmazsa, partnerinizin de test yapması için gerekli yönlendirmeler gerçekleşecektir.
- Skrotal ultason. Yüksek frekanstaki ses dalgaları ile testisler incelenir.
- Transrektal ultrason. Rektumun içerisine yerleştirilen minik bir değnek ile tıkanıklık kontrolü yapılır.
- Boşalmanın ardından idrar testi. İdrarınızda sperm olması, boşalma sırasında meninin mesaneye doğru aktığını gösterir.
- Genetik yatkınlık testleri. Bu testler aracılığıyla kısırlığa genetik yatkınlığınız ortaya çıkacaktır.
- Testis biyopsisi. İğne ile testislerden örnek alınmasıdır. Genel olarak menide hiç sperm olmadığı fark edildiğinde yapılan bir testtir.
- Anti-sperm antikor testi. Eğer bağışıklık sisteminiz spermlerinizi zararlı madde olarak görüyor ve spermlerinizi yok etmeye çalışıyorsa, bunu ortaya çıkartan testtir.
- Sperm fonksiyonları testi. Boşalmanın ardından spermlerin ne kadar vakit sağlıklı olarak kalıyor olduğunu ve yumurtalıklara nasıl bir etkide bulunduğu ölçülür.
“Erkeklerde kısırlık testi nasıl yapılır?” sorusunun yanıtını, biyopsi, kan testi, sperm testi, idrar testi, genel muayene olarak sıralayabiliriz. Burada önemli olan doktorunuzun tavsiyesiyle size en uygun testlerin yapılmasını sağlamaktır.
Kısırlık şüphesiyle araştırma yapan birçok insan “erkek kısırlık testi nerede yapılır?” sorusunu soruyor. Erkeklerde kısırlık testi için hastanelerin üroloji bölümlerinden randevu almanız gerekir.
Erkeklerde Kısırlık Tedavisi ve Kısırlık İlaçları
Kısırlık testlerini yaptırdınız ve sonuçlarınızı aldınız, artık süreç tedavi yöntemlerine doğru yönelmenize neden olacaktır. Birçok birey, “erkeklerde kısırlık tedavi edilebilir mi?” diye soruyor. Kısırlık, bazı durumlarda tedavi edilebildiği gibi, bazen de tedavi edilemeyebilir. Mesela, varikosel yani testis toplardamarlarında şişme varsa, tüpler cerrahi yöntemle onarılabilir. Fakat vazektomi yaptırdıysanız, kısırlık tedavi edilemeyebilir.
Erkeklerde kısırlık tedavisi var mı, sorusunun yanıtı çoğu zaman evet olmaktadır. Erkeklerde kısırlık problemini çözebilecek tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:
- Cerrahi operasyon
- Enfeksiyon tedavisi
- Hormon tedavisi
- İlaç tedavisi
- ART (Yardımcı Üretkenlik Teknolojisi)
“Erkeklerde kısırlık için hangi doktora gidilir?” sorusunun yanıtı “üroloji” olmaktadır. Fakat doktora gitmeden önce yaşam tarzınızı değiştirerek evde tedavi yöntemini deneyebilirsiniz.
Daha sık cinsellik yaşayarak, özellikle partnerinizin ovülasyon döneminde daha sık korunmasız cinsel ilişkiye girerek gebelik şansını artırabilirsiniz.
Azospermi Bitkisel Tedavi Yöntemleri
“Azospermi nedir?” Menide hiç sperm hücresinin bulunmamasına azospermi denir. Tıkanıklık sebepli ve tıkanıklık sebepli olmayan olarak iki grup üzerinde incelenir. Doğuştan sperm kanalının bir bölümünün yokluğu, enfeksiyonlar ya da cerrahi müdahaleler sebebiyle tıkanıklığa bağlı azospermi açıklanabilir. Tıkanıklık sebepli olmayan azospermi, testislerin yukarıda olması gibi nedenlerden ötürü görülür.
Azospermi olup çocuğu olanlar, genel olarak cerrahi yöntem ile çözülebilecek olan, tıkanıklığa bağlı azospermiden mustarip olanlar olarak görülebilir. Yine de tıkanıklığa bağlı olmayan azospermilere de mikroenjeksiyon yöntemiyle çocuk sahibi olunabilmektedir.
Azospermi tedavisi, problemin sebebine bağlı olarak değişebilir. Komlet AZF delesyonları gibi problemlerde ne yazık ki iyileşme beklenmiyor olsa da, hormonal problemlerde azospermi tedavisi mümkündür. Net bir bilgi için testlerinizi yaptırmalı ve bir uzmandan destek almalısınız.
Azospermi bitkisel tedavi için aşağıdaki tarifleri kullanabilirsiniz.
Nohut Suyu Kürü Tarifi
Gerekenler: Yarım litre su, 6 kaşık nohut
Yapılışı: Yarım litre su tencereye ya da çaydanlığa alınır ve tüm nohutlar içerisine eklenerek haşlanır. Sabah vakitleri ve akşam vakitleri, günde toplam 2 bardak olmak üzere içilir. Her gün taze olarak hazırlanması gereken bu tarif, 60 gün boyunca ara vermeden tüketilmelidir.
Sperm Artırıcı Keçiboynuzu Tarifi
Gerekenler: Yarım litre su, 6 adet keçiboynuzu
Yapılışı: Yarım litre su tencereye ya da çaydanlığa alınır kaynayana kadar ısıtılır. Kaynamış olan suyun içerisine, küçük doğranmış 6 keçiboynuzu dökülür. Hafif ateşte 3-4 dakika kanaması beklenir. 3-4 dakikanın sonunda altı kapatılır ve 20-25 dakika demlemeye bırakılır. Keçiboynuzları süzülür ve kür soğumak için bırakılır. Sabahları aç karna, geceleri yatmadan hemen evvel birer bardak içilir. 3 hafta boyunca günde 2 kere, 3 haftanın sonunda 3 ay boyunca yalnızca geceleri yatmadan evvel 1 bardak içilir.
Eşi azospermi olup kendiliğinden hamile kalanlar oldukça azdır. Erkekte azospermi varsa ve tedavi yöntemlerine yanıt veremiyorsa, tüp bebek tedavisi önerilir. Eğer erkekte kısırlıkla ilgili bir problem yoksa kadınlarda kısırlık belirtileri incelenmeli ve gerekli tedavi yöntemi izlenmelidir.
Kısır erkek boşalır mı?
Evet, kısırlığı olanlar boşalabilir. Genel olarak kısırlık, menide sperm olmaması ya da yetersiz olmasıdır.
Erkeklerde kasık fıtığı ameliyatı kısırlık yapar mı?
Nadir de olsa kasık fıtığı ameliyatı kısırlığa neden olabilecek olumsuzluklar yaratabilmektedir.
Lazer epilasyon erkeklerde kısırlık yapar mı?
Lazer epilasyonun erkeklerde ya da kadınlarda kısırlığa neden olduğuna dair bir bulgu yoktur.
Azospermi tedavi edilebilir mi?
Tıkanıklığa bağlı azospermi yüksek oranda tedavi edilebilirken, tıkanıklığa bağlı olmayan azospermiler, tıkanıklığa bağlı olanlara göre daha zor tedavi edilebilir ya da hiç edilmeyebilir.
Uyarı: Bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve profesyonel tıbbi tavsiye, teşhis veya tedavi yerine geçmez. Sağlıkla ilgili herhangi bir sorunuz veya endişeniz varsa, lütfen doktorunuza veya sağlık hizmeti sağlayıcınıza danışın. Bu içerik, okuyuculara genel bilgi sunmak amacıyla hazırlanmıştır ve okuyucunun özel sağlık durumuna göre kişiselleştirilmemiştir.