Laboratuvarlar, bilimsel araştırma, deneyler ve öğrenme için hayati öneme sahip ortamlardır. Bu alanlarda çalışırken dikkatli olmak ve belirli kurallara uymak, hem güvenliği hem de çalışmanın doğruluğunu sağlamak açısından zorunludur. Laboratuvar kuralları, olası riskleri en aza indirgemek, kazaları önlemek ve herkesin güvenli bir şekilde çalışmasını garantilemek için tasarlanmıştır.
Laboratuvar ortamında çalışırken göz önünde bulundurulması gereken temel ilkeler, hem kişisel güvenlik hem de etrafınızdakilerin güvenliğini korumak üzerine kuruludur. Bu kurallar, deneyler sırasında doğru prosedürlerin takip edilmesini, tehlikeli maddelerin doğru şekilde kullanılmasını ve acil durumlara uygun şekilde yanıt verilmesini içerir. Ayrıca, laboratuvar ekipmanlarının doğru kullanımı ve bakımı da bu kuralların bir parçasıdır.
Laboratuvarda Uyulması Gereken Esas Kurallar
♦ Yapacağınız laboratuvar çalışmasını, gelmeden önce dikkatlice inceleyiniz.
♦ İlk yardım malzemelerinin konumunu öğreniniz.
♦ Olası tehlike durumlarında laboratuvardan nasıl ayrılacağınızı öğreniniz.
♦ Laboratuvarda yemek yemeyin, içmeyin ve yiyecek bulundurmayın.
♦ Yapılacak laboratuvar çalışmasının prosedürlerini ve potansiyel tehlikeleri dikkatle okuyup, anladığınızdan emin olunuz.
♦ Sözlü ve yazılı uyarıları her zaman göz önünde bulundurunuz.
♦ Deney düzenini, öğretmeninizin veya deney talimatlarının belirttiği şekilde hazırlayınız.
♦ Deney malzemelerini kullanırken pens, tüp maşası, eldiven gibi araçları kullanınız.
♦ Laboratuvar çalışmaları esnasında laboratuvar önlüğü giyiniz ve uzun saçları bağlayınız.
♦ Laboratuvar çalışma masalarını (bençleri) her zaman temiz tutunuz ve üzerinde sadece laboratuvar föyü ve defter bulundurunuz.
♦ Laboratuvarda hiçbir maddeyi tatmayınız.
♦ Kimyasal maddeler içeren şişeleri yüzünüze yaklaştırmayınız.
♦ Atık maddeleri öğretmeninizin belirttiği şekilde imha ediniz.
♦ Dökülen herhangi bir maddeyi hemen temizleyiniz.
♦ Çalışma sonrasında bençinizi temizleyip, kurulayınız ve ellerinizi iyi bir şekilde yıkayınız.
♦ Meydana gelen kazaları derhal öğretmeninize bildiriniz.
Kimyasal Maddelerin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
♦ Kimyasal maddeleri alırken, şişe etiketlerini dikkatle okuyunuz.
♦ Kimyasalları aktarırken, bunları kendinizden uzak tutunuz ve direkt elle temas etmeyiniz. Temas halinde derhal yıkayınız.
♦ Asit ve su karıştırırken, her zaman asidi suya ekleyiniz.
Canlı Örneklerle Çalışırken
♦ Canlı örneklerle yapılacak laboratuvar çalışmalarında, çalışmanın amacını ve yöntemini iyi anlayınız.
♦ Canlı örnekleri dikkatlice ve zarar vermeden tutunuz.
♦ Canlı örneklere stres veya acı verecek davranışlardan kaçınınız.
Cam Maddelerin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
♦ Kırık veya çatlak cam malzemeleri kullanmayınız ve kırılma durumunda el ile toplamayınız.
♦ Cam araçları tıpaya geçirirken su veya gliserin ile kayganlaştırınız ve kuvvet kullanmadan çevirerek işlem yapınız.
♦ Cam eşyaları ve aletleri kullanım sonrası temizleme tozu ile yıkayınız ve temiz su ile durulayınız.
♦ Pipet ve preparatlardaki inatçı kirleri çıkarmak için, bu araçları seyreltik tuz asidi içeren suda bekletiniz.
Isıtma İşlemleri ve Kesici Aletlerin Kullanımında Uyulması Gereken Kurallar
♦ Bunzen beki kullanırken yüksek dikkat gösteriniz. Elbiselerinizi ve saçınızı ateşten uzak tutunuz ve kullanmadığınızda bunzen bekinizi kapatınız.
♦ Bir maddeyi ısıtırken, ısıtılan kabın içine doğrudan bakmayınız ve ateşe hiçbir şeyi yaklaştırmayınız.
♦ Deney tüpünde ısıtma yaparken, tüpün ağzını kendinize veya başkalarına doğrultmayınız.
♦ Kesici aletleri son derece dikkatli kullanınız. Yapılan çalışmalar genellikle az güç gerektirir; fazla güç uygulamak, çalışılan örneklerdeki hassas dokulara zarar verebilir.